Franciscus

Geschreven door Anja van de Poppe voor mei nummer van de Wolwever

Iemand vertelde mij dat zij zich bij veel dingen of gebeurtenissen afvroeg: ‘Wat zou Jezus ervan gevonden
hebben?’ Dat schiep een hoop duidelijkheid in haar leven. Blijkbaar dacht zij uit de Bijbelse verhalen Jezus zó goed te kennen dat zij zijn gedachten wel zo’n beetje kon lezen of zijn opvattingen kon raden, ook al leefde hij dan in een heel andere tijd en context dan de onze. Ik vond het nogal wat.
Vreemd genoeg houdt diezelfde vraag mij wat bezig nu paus Franciscus een paar dagen geleden is overleden en zijn begrafenis en opvolging het gespreksonderwerp van de dag zijn. De media staan er bol van. Wat zou Jezus nu van al die pausgekte gevonden hebben?
Had hij eigenlijk ooit kunnen bevroeden dat hij na zijn leven een plaatsvervanger op aarde zou krijgen, want zo luidt toch een van de titels van de paus? Een plaatsvervanger met een eigen kleine stadstaat, een eigen legertje, een eigen (bepaald niet onvermogende) bank, een eigen kerkelijk-ambtelijk apparaat bevolkt door uitsluitend celibatair levende mannen die zich soms op hoogtijdagen uitdossen in de meest
vreemde kleurige mantels en mijters.
En er is nog zoveel meer. En dat allemaal niet voor een paar jaar, maar inmiddels bijna 20 eeuwen lang. Niet stuk te krijgen die erfenis van Jezus. Maar ergens schuurt het voor mijn gevoel behoorlijk tussen die arme man uit Nazareth en de religieus geïnstitutionaliseerde nasleep van zijn leven.
In een gedicht ‘Vragenderwijs’ schrijft Guillaume van der Graft over Jezus:

wat is er dan
er is alleen een visserman
die draagt het water
onder zijn voeten
die draagt een boom
op zijn rug
die draagt op zijn hoofd een vogel.

Ik vermoed dat de paus, als iemand die in de voetsporen van Franciscus van Assisi wilde treden, zich wel in dit onopgesmukte beeld van Jezus had kunnen vinden. Zelf streefde hij naar eenvoud en soberheid, naar oog en oor voor alle mensen en levende wezens, naar barmhartigheid voor hen die het moeilijk hadden of in de marge van onze samenleving leefden. Tegelijkertijd diende hij als hoofd van de Rooms-Katholieke Kerk leiding te geven aan een kerkelijk apparaat dat om hervormingen zat te springen,
alhoewel niet iedereen die mening was toegedaan. Wat een ingewikkelde en lastige spagaat moet dat voor hem geweest zijn.

Áls er dan al een nieuwe paus moet komen, dan graag iemand als deze Jorge Mario Bergoglio. Iemand met een ‘twinkle in the eye,’ die ook wat om zichzelf kan lachen. Ook als plaatsvervanger van Jezus.
Op mijn iphone zag ik een grappig filmpje langskomen. Terwijl de paus bezig is met een toespraak voor een nogal officieel uitziend gezelschap kruipt onverwacht een klein meisje uit het publiek op de kruk naast de paus. Al dat gepraat van de paus kon haar duidelijk niet boeien. Speels en bewegelijk als ze is laat ze haar beentjes alle kanten op wiebelen. Nog voordat iemand kan ingrijpen, pakt de paus haar hand vast en blijft die vasthouden zolang hij aan het woord is. Het meisje blijft geheel op haar gemak de rest
van de tijd lachend naast hem zitten. En aan het eind van het verhaal lachen de twee elkaar vrolijk en guitig toe.

Wat een prachtig tweetal! Het deed mij denken aan een bekende tekst van Charles Péguy over het bekende drietal van geloof, hoop en liefde:

Geloof en liefde zijn als vrouwen.
Hoop is een heel klein meisje van niks.
Zij loopt tussen de twee vrouwen en iedereen denkt: die vrouwen houden haar bij de
hand, die wijzen de weg, maar het is omgekeerd.
Het is dat kleine meisje hoop – je denkt soms dat het zo onooglijk is – het is dat kleine
meisje hoop dat geloof en liefde bij de hand houdt, dat de mensen laat zien, wat in het
leven mogelijk is.

Lieve Franciscus, dank voor je vrolijke en hoopgevende menslievendheid!