Kracht door een herdenking

Uit de Wolwever van juni, geschreven door John Butterfield

Ik ben trots op mijn Nederlandse nationaliteit, maar dit is logisch. Ik ben hier niet
geboren en heb er bewust voor moeten kiezen. Op wereldniveau leef ik in een zeer
beschaafd, tolerant, en welvarend land – een land dat, geloof het of niet, behoort tot de
zes gelukkigsten ter wereld. Het is een prachtig, klein en vlak land met immense
luchten, en een beeldschone natuur waar het weer, maar ook de handen van mensen,
grote invloed op hebben gehad. “God schiep de wereld, maar de Nederlanders maakten
Nederland”, is een beroemd gezegde. Schitterend toch dat mensen zo’n invloed op hun
land en toekomst kunnen hebben. Dit zijn alleen een paar factoren in mijn Nederlandse
bestaan. Op 4 mei, bijvoorbeeld, ben ik me bewust dat we als natie veel aandacht
schenken aan één van onze sleutel-karakteristieken ‘vrijheid’ – vrijheid te denken,
spreken, en handelen naar eigen wil, mits we ons aan de wet houden. We denken wat
dit woord voor ons betekent en we denken aan al de mensen met een Nederlandse
geschiedenis die hun leven hebben opgeofferd of verloren zodat we ‘vrij’ kunnen zijn.
Want hoewel we al jaren in vrijheid leven, zijn we ons bewust dat het niet zelfsprekend
is. Grote offers zijn gebracht zodat onze en toekomstige generaties van onze vrijheid
kunnen genieten. In een steeds meer intolerante en agressieve wereld zien we dat heel
veel mensen op onze aardbol een enorm verlangen hebben naar datgene wat we in
Nederland gewoon vinden.
Op 4 mei dit jaar was ik weer op Schiermonnikoog, en net na 19:00 uur verzamelde ik
met bijna 600 andere mensen buiten de voormalige Protestante kerk ‘Got Tjark’.
We leggen in een stille stoet twee kilometer af naar de oorlogs-en
drenkelingenbegraafplaats in de duinen voor de dodenherdenking op dit eiland. Wat
meteen opvalt is de brede belangstelling van mensen, jong, oud, en er tussenin, mensen
die lopen in familieband, met vrienden, of alleen. Er zijn zowel eilanders als toeristen,
dus veel diversiteit en nationaliteiten. Mensen die in een formeel pak lopen en anderen
in vrijetijdskleding of joggingbroek. Sommigen komen direct vanuit de kerk waar een
korte vrijheidsdienst gehouden werd, en sommigen komen net hijgend vanaf het strand.
We zijn in Nederland. Alles kan, alles mag. Er zijn geen vaste regels voor een
herdenking. Maar wat ons wel verbindt is dat we allemaal beseffen dat we bezig zijn
met iets belangrijks voor onszelf en voor onze toekomstige levens. Niemand spreekt of
doet joviaal. Om me heen zie ik alleen serieuze en geconcentreerde gezichten. Personen
diep in gedachten, ingekeerd in zichzelf en misschien in hun motivatie om hier aan deel
te nemen. Zelfs de kinderen zijn stil, gevangen door het moment van ernst in hun
ouders. En dan klinkt een langzaam geroffel van trommels vooraan in de stoet en een
ritmisch rat-ta-tat drummen: luid, koud en hard. We beginnen te lopen. Behalve de
drums is het enige geluid dat van honderden schoenen lopend in koor over de verharde
weg en het zwiepen van kleding terwijl armen en benen naar voren en achteren

bewegen. Alleen de lentevogels hebben geen begrip voor de situatie en blijven vredig
zingen uit volle borst.
Langs de route staan er ook mensen – sommigen alleen te kijken maar anderen vullen
ons aan en zo groeit ons aantal. Aangekomen op begraafplaats Vredenhof zijn we met
bijna 800 man sterk. We vormen in stilte een brede kring en luisteren naar de
volksliederen van de nationaliteiten van de mensen die hier begraven liggen. Het zijn er
nogal wat: Marokkanen, Australiërs, Nieuw-Zeelanders, Polen, Fransen, Canadezen.
Engelsen, en Duitsers. Bijzonder is dat het Duitse volkslied hier wordt gespeeld al
vanaf 1948. Ik vind dit ontroerend en vergevend. Het zijn veel jonge mannen die hier
liggen. Ik schrik hoe jong ze waren – levens beëindigd voordat ze bijna waren
begonnen. En hier vinden ze hun laatste rustplaats in een vreemd land, vaak nooit
bezocht door familieleden. Maar ze worden niet vergeten. Jaarlijks wordt deze
begraafplaats bezocht door velen – een erg mooie en rustige plek in de duinen omgeven
door pijnbomen en een fluisterende wind. Een locatie waar je gemakkelijk weg kan
zinken in je gedachten en te mediteren over de complexe levens die we leven om een
goede weg vooruit te vinden in de toekomst.
Op Vredenhof wordt een zeer eenvoudige herdenking gehouden en die is daardoor des
te meer ontroerend en waardevol. Soms brengt iets ruws en puurs je dichter bij je bron
en je essentie. En in de twee minuten stilte beseffen we dat nu overal in Nederland op
dit tijdstip anderen ook bezig zijn met dezelfde gedachten als wij. Dit geeft kracht,
eensgezindheid, en vooral hoop in elkaar en voor elkaar. We staan samen en samen
kunnen we veel bereiken.
Onderweg weer naar het dorp, na de herdenking, is de stilte verbroken. Mensen kijken
om zich heen. De beleefde verbondenheid gedurende de stilte en herdenking leidt nu tot
gesprekken en interesse in elkaar. Wat doet u hier? Wat vond u van de herdenking
ceremonie en de plaats? Doet u dit vaker of is het een eerste keer? Wat betekent het
voor jou? En zo vinden we elkaar. Dit is belangrijk. En wanneer genoeg mensen iets
belangrijk vinden dan kan men samen bergen verzetten.